Hoe kun je gevoelige tanden tegengaan?

Steeds meer mensen hebben last van gevoelige tanden. Het staat inmiddels zelfs in de top drie van meest voorkomende tandproblemen in Nederland. Gevoelige tanden hebben betekent dat je pijn voelt als je bijvoorbeeld hete thee of koffie drinkt, maar ook juist bij koude dingen als ijs of melk. Je tanden doen ook zeer bij het eten van zure dingen of zelfs als je er alleen even aan voelt. Het kan dus een bijzonder pijnlijk probleem zijn. Maar gelukkig zijn er redelijk wat speciale tandpasta’s op de markt die helpen om de pijn te verlichten. Deze tandpasta’s gebruiken echter niet allemaal dezelfde technologie om dit te doen: op de verpakking staan verschillende teksten als “Novamin-technologie”, “Pro-Argin-technologie” of “HAP+”. Maar wat betekenen deze dingen? Welke verschillende formules die gevoelige tanden tegengaan zijn er eigenlijk en hoe werken ze? En wat is het meest effectief?

Terugtrekkend tandvlees en gevoelige tanden

Om te begrijpen wat tandpasta’s tegen gevoelige tanden precies doen, is het misschien goed eerst even te kijken naar waar tandgevoeligheid door veroorzaakt wordt. Bijna altijd is terugtrekkend tandvlees het probleem. Waarom tandvlees zich terugtrekt, kan dan weer allerlei redenen hebben. Meestal ligt het aan te hard tandenpoetsen, ontstoken tandvlees door een slechte mondhygiëne of bepaalde medicijnen. Hoe dan ook veroorzaakt het pijn.

Het onderste stukje van je tand bevat namelijk kleine kanaaltjes, waarin zich de uiteinden van je tandzenuwen bevinden. Via deze kanaaltjes staat je tandbeen dus met je hersenen in contact. Je tandzenuwen zijn daarom heel gevoelig, zodat ze zoveel mogelijk dingen kunnen registreren. Omdat de kanaaltjes aan de onderkant van je tanden zitten, zit er geen beschermende laag tandglazuur meer overheen. Dat is ook niet nodig, want normaal gesproken worden de kanaaltjes afgeschermd door je tandvlees. Als dit zich echter terugtrekt, komen de zenuwuiteinden bloot te liggen. Ze kunnen dus makkelijk door thee, koffie, vruchtensap of je vingers worden geprikkeld. Dat veroorzaakt de pijn die bij gevoelige tanden hoort.

Kaliumnitraat

Eenmaal teruggetrokken tandvlees kan zich meestal nauwelijks meer herstellen. Verreweg de meeste tandpasta’s tegen gevoelige tanden hebben daarom kaliumnitraat als werkzame stof. Dit verandert de situatie niet, behalve dan dat de pijn wordt verminderd. Kaliumnitraat dringt namelijk door tot in de kanaaltjes en blokkeert dan de signalen die de zenuwen afgeven. Daardoor bereiken de pijnprikkels je hersenen niet meer, met als resultaat dat de gevoeligheid op een gegeven moment verdwijnt. Een voorbeeld van een tandpasta die zo werkt is GUM SensiVital Tandpasta. Deze tandpasta helpt daarnaast ook om je tandvlees tegen ontstekingen te beschermen en je gebit grondig te reinigen, zodat de gevoeligheid niet verergert.

Ook Opalescence Whitening Sensitivity Relief Tandpasta verlicht de pijn op basis van kaliumnitraat. Deze tandpasta is van zichzelf een whiteningtandpasta, dus de pijnverlichting werkt vooral ondersteunend bij het witter maken van je tanden. Opalescence Whitening Sensitivity Relief maakt daardoor je tanden twee tinten witter in twee weken tijd, maar zonder te schuren en zonder gevoeligheid te veroorzaken. Daarnaast helpt deze tandpasta om je tandglazuur te versterken, je gebit te reinigen en gaatjes te voorkomen, doordat deze tandpasta fluoride bevat die je tanden extra makkelijk kunnen opnemen. Dankzij de extra xylitol wordt dit reinigende effect nog eens versterkt. Dit is dus een tandpasta die erg handig is om gevoelige tanden witter te maken zonder dat dit nadelige gevolgen heeft en bovendien je gebit te versterken en verzorgen.

Een andere tandpasta die gevoeligheid vermindert op basis van kaliumnitraat is AloeDent Sensitive Tandpasta. Deze bevat alleen natuurlijke ingrediënten, en omdat kaliumnitraat ook in de natuur voorkomt, is het dus een ideale natuurlijke stof om gevoeligheid te verminderen. AloeDent Sensitive Tandpasta helpt dankzij andere natuurlijke stoffen als Tea Tree Oil en aloe vera bovendien om je tandvlees en tanden extra te verzorgen.

NovaMin Technologie

Hoewel kaliumnitraat dus een nuttige stof is om gevoeligheid te verminderen, lost het blokkeren van de pijnprikkels natuurlijk in feite niets op. De kanaaltjes blijven immers bloot liggen. De vraag is dus of dat niet anders kan. Het antwoord werd bij toeval gevonden toen in 1967 twee mannen elkaar ontmoetten op een conferentie over wapens in New York. De ene man was Larry Hench, een professor die onderzoek deed naar de resistentie van glas tegen nucleaire straling. De andere was Kolonel Klinker, die net terugkwam van de Vietnamoorlog. Hij had daar veel gevallen meegemaakt van ledematen die geamputeerd moesten worden, omdat de lichamen van de slachtoffers de hulpstukken van metaal afstootten. Verbitterd stelde hij Hench daarom de volgende vraag:
,,Als je een materiaal kunt maken dat straling van hoge energie kan weerstaan, kun je dan ook iets maken dat blootstelling aan het menselijk lichaam kan overleven?”
Dit zette Hench aan het denken, en twee jaar later had hij bioglas ontwikkeld. Dit bestond uit een aantal lichaamsvriendelijke stoffen, en werd al snel een veelgebruikt materiaal in de medische wereld. In 1996 ontdekten twee tandartsen dat het ook kon helpen tegen gevoelige tanden.

Als het bioglas namelijk in contact kwam met speeksel en water, vormde het hydroxyapatiet. Dit is een lichaamseigen stof die zo’n 90% van het gewicht van je tanden uitmaakt, en in staat is nieuwe lagen tandglazuur te vormen. Tandpasta met een bewerkte versie van het bioglas kon dus een beschermende laag over de blootliggende zenuwkanaaltjes bij gevoelige tanden heen vormen. Deze laag voorkomt niet alleen dat de zenuwen geprikkeld worden, maar helpt ook nog eens om je tandglazuur minder kwetsbaar te maken. Dit principe werkt uitgewerkt en in 2002 gepatenteerd onder de naam NovaMin Technologie. Sensodyne Repair And Protect Tandpasta werd de eerste tandpasta die hiervan gebruikmaakte. Veel andere Sensodynetandpasta’s, zoals Sensodyne Complete Protection Tandpasta, gebruiken ditzelfde principe. Deze tandpasta’s verminderen dan ook heel sterk de gevoeligheid, en versterken bovendien je gebit.

Hydroxyapatietnanodeeltjes

Maar, zou je je kunnen afvragen, als je bioglas wilt gebruiken omdat het hydroxyapatiet vormt, waarom zou je dan niet direct hydroxyapatietnanodeeltjes toevoegen? Dat kan inderdaad. In 1970 ontwikkelde de NASA al een speciale tandpasta voor astronauten met deze deeltjes (om botverlies in de ruimte tegen te gaan) en na een lange tijd het belangrijkste ingrediënt voor tandpasta te zijn geweest in Japan, worden tandpasta’s met hydroxyapatietnanodeeltjes de laatste jaren ook meer en meer verkocht in Europa. Hydroxyapatietnanodeeltjes vormen namelijk ook als ze direct worden toegevoegd een beschermende laag over je gebit. Deze beschermt de zenuwkanaaltjes, waardoor gevoeligheid vermindert, en versterkt bovendien je tanden. Ook geeft de nieuwe laag glazuur je tanden een stralende glans en komt er iets van de natuurlijke witheid van je tanden naar boven. De hydroxyapatietnanodeeltjes binden bovendien goed aan je gebit, omdat het natuurlijke bouwstenen zijn. Hydroxyapatietnanodeeltjes kunnen op verschillende manieren worden toegepast. Tandpasta’s die gebruikmaken van dit principe zijn bijvoorbeeld Miradent Mirasensitive HAP+ Tandpasta, Desensin Repair Tandpasta en WhiteWash Nano Sensitive Whitening Tandpasta.

Pro-Argin Technologie

Een andere formule die wel wat op de technologie met hydroxyapatietnanodeeltjes lijkt is de Pro-Argin Technologie. Deze wordt ook door tandartsen en mondhygiënisten gebruikt bij professionele behandelingen tegen gevoelige tanden. De technologie maakt gebruik van calciumcarbonaat (wat van nature voorkomt in tandglazuur) en het aminozuur arginine (wat in menselijk speeksel zit). Arginine heeft de eigenschap dat het prikkels kan tegenhouden, net als kaliumnitraat, en bovendien zorgt het samen met het calciumcarbonaat dat de zenuwkanaaltjes worden afgesloten. De combinatie van deze deeltjes zorgt er namelijk voor dat er meer calciumdeeltjes worden aangetrokken, waardoor zich op een gegeven moment een soort nieuwe laag bot over de kanaaltjes heen vormt (wat dus wel net anders is dan de nieuwe laag tandglazuur bij de hydroxyapatietnanodeeltjes, maar bijna hetzelfde effect heeft). Dit beschermt de zenuwkanaaltjes nog beter, en vermindert bovendien nog sterker de pijn. Er zijn onderzoeken gedaan waaruit bleek dat 60% van de pijn na drie dagen poetsen met een tandpasta met deze technologie verdwenen was. Na zes weken was zelfs 87% van de pijn weg. Een voorbeeld van een tandpasta met Pro-Argin Technologie is Elmex Sensitive Professional Tandpasta.

Gevoelige tanden tegengaan

Al met al zijn er dus vier grote technologieën om gevoelige tanden tegen te gaan. Kaliumnitraat helpt om de pijn te verminderen en is te vinden in een breed scala aan verschillende tandpasta’s. NovaMin Technologie en tandpasta’s met hydroxyapatietnanodeeltjes verlichten de pijn en vormen een nieuwe laag beschermend tandglazuur, die bovendien voor een witte glans zorgt en je tanden versterkt. En Pro-Argin Technologie vormt een beschermende laag bot en voorkomt bovendien dat er pijnprikkels worden doorgegeven, waardoor de pijn erg snel vermindert. Welke van deze dingen het meest effectief is, is eigenlijk niet te zeggen. Om erachter te komen wat het handigste is in jouw situatie, kun je dan ook het beste je tandarts raadplegen. Hoe dan ook is het altijd het beste om gevoelige tanden te voorkomen als je er nog geen last van hebt. Dat doe je door te letten op een goede mondhygiëne en regelmatig langs de tandarts of mondhygiënist te gaan. Zo zorg je goed voor je tandvlees en blijven je zenuwkanaaltjes beschermd, waardoor de pijn uitblijft.