Twee keer twee minuten tandenpoetsen?

Je hebt het vast al vaak van de tandarts te horen gekregen, en je zult het nog vaak te horen krijgen: twee keer per dag twee minuten je tanden poetsen. Ook op verpakkingen van tandpasta’s en tandenborstels, in wachtkamerfolders en op internet kom je het overal tegen: twee keer twee minuten. Maar waarom eigenlijk? Zou drie of vier keer tandenpoetsen niet gezonder voor je zijn? En waarom is het niet gewoon genoeg om één minuut te poetsen? Of wordt je gebit juist eigenlijk nog niet schoon en zouden drie, vier of vijf minuten beter zijn?

Dertig seconden, twee minuten, zes minuten…

Natuurlijk houdt de vraag hoe lang je precies moet poetsen om je gebit goed schoon te krijgen ook tandheelkundigen bezig. Want te kort poetsen brengt het risico met zich mee dat je je gebit niet goed reinigt. Maar te lang poetsen kost meer tijd, terwijl het misschien niets meer oplevert. En die paar minuten maken best wel veel uit op jaarbasis: elke dag twee minuten te lang poetsen betekent dat je al een halve dag per jaar had kunnen besteden aan nuttiger dingen. Op je hele leven worden het makkelijk een paar maanden.

Om de juiste tijd te vinden, heeft de ACTA(Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam) in 1993 een onderzoek gedaan dat er de reden van is dat de twee minuten ook vandaag nog warm worden aanbevolen. Tijdens dit onderzoek werden twintig proefpersonen getest, met vier verschillende tandenborstels. Ze moesten vijf keer terugkomen, en kregen telkens de opdracht om minstens vierentwintig uur voor het onderzoek niets aan hun mondhygiëne te doen, zodat zich een redelijke plaklaag op hun tanden had gevormd toen ze aankwamen. Vervolgens werd de hoeveelheid plak gemeten, waarna ze een bepaalde tijd moesten tandenpoetsen. Er waren vijf verschillende poetstijden, variërend van een halve minuut tot zes minuten. Na het poetsen werd opnieuw gemeten hoeveel plak de proefpersonen op hun tanden hadden. Elke proefpersoon poetste met alle vier de tandenborstels en moest na het verstrijken van een kwart van de poetstijd wisselen. Bij elke herhaling werd de poetstijd een stukje opgehoogd, tot het experiment was afgelopen en de resultaten konden worden bepaald.

Het bleek dat tandenpoetsen al redelijk snel effectief is: met een gewone handtandenborstel bijvoorbeeld is na een halve minuut poetsen al zo’n 40% van de plak verdwenen. Nog anderhalve minuut doorpoetsen zorgt ervoor dat je nog eens 25% meer plak verwijdert. Het grootste effect heb je na twee minuten dus al bereikt. Daarna wordt je gebit nog wel schoner, maar de extra tijd die dit kost staat niet in verhouding tot de extra hoeveelheid plak die je verwijdert, was de conclusie van de onderzoekers. Vanaf dat moment wordt aanbevolen om twee keer per dag twee minuten je tanden te poetsen.

Fluoride

Maar naast het feit dat twee minuten de optimale tijd blijkt te zijn voor plakverwijdering, is er nog een andere goede reden om twee minuten te poetsen. Het wordt namelijk óók aanbevolen je tanden altijd met een fluoridetandpasta te poetsen. Dat doet je tandarts niet voor niets:

1. Fluoride versterkt je tanden en kiezen
2. Fluoride beschermt je gebit tegen gaatjes en tanderosie

De fluoride in je tandpasta is dus erg belangrijk voor het verbeteren van de gezondheid van je gebit. En deze fluoride heeft minstens twee minuten nodig om goed op je gebit te kunnen inwerken. Door twee minuten te poetsen verhoog je dus ook de effectiviteit van fluoride. Het resultaat is dat je gebit sterker en gezonder wordt.

Twee of drie keer?

Inmiddels is het duidelijk dat over de aanbevolen poetstijd van twee minuten goed is nagedacht. Maar waarom moet je eigenlijk twee keer die twee minuten poetsen en geen drie, vier, vijf of zes keer? Het is geen vreemde vraag. Al helemaal niet als je bedenkt dat het aanbevolen aantal poetsmomenten vroeger drie keer per dag was. Dat is gewijzigd toen tandartsen erachter kwamen dat bepaald voedsel je tandglazuur zacht maakt. Als je bijvoorbeeld een sinaasappel eet, maakt dit je gebit een tijdje kwetsbaarder dan anders. Besluit je om in die periode je tanden te gaan poetsen, dan is de kans groot dat je een deel van je tandglazuur wegpoetst. Het resultaat daarvan is dat de kans op tanderosie alleen maar groter wordt, terwijl je juist zo goed je best doet om die kans te verkleinen. Het is dus verstandig om het aantal poetsmomenten een beetje te beperken, zodat je gebit tussendoor de kans krijgt om van je maaltijden te herstellen. Daarom bevelen tandartsen aan om minimaal een halfuur nadat je iets gegeten hebt je tanden niet te poetsen… en om twee keer per dag twee minuten te poetsen en niet vaker.

Natuurlijk is het dan wel belangrijk dat je die twee keer goed poetst. De gezondheid van gebit moet het er immers grotendeels van hebben wat je in die vier minuten per dag doet. Maar hoe zorg je dat je ook daadwerkelijk goed poetst?

Smarttimers en quadpacers

De meest basale tip om goed te poetsen is: houd die twee minuten aan. Dat is een stuk moeilijker dan het klinkt: de gemiddelde Nederlander poetst immers maar 46 seconden. Gelukkig zijn er allerlei handige hulpmiddelen om de tijd een beetje bij te houden. Veel elektrische tandenborstels, zoals bijvoorbeeld de Philips Sonicare Healthy White HX6711/02, hebben namelijk een zogenaamde smarttimer. Deze gaat af na twee minuten, zodat je zeker weet dat je de aanbevolen tijd poetst. Ook zijn er steeds meer tandenborstels met quadpacers: kleinere timers die elke dertig seconden een signaaltje geven. Je kunt je gebit dan in vieren delen (de linker- en rechterhelft van je boven- en onderkaak) en weet dankzij de quadpacer precies wanneer je aan het volgende stuk van je gebit moet beginnen. Zo poets je niet alleen de aanbevolen tijd, maar zorg je er ook nog eens voor dat je je gebit gelijkmatig poetst.

Voor wie nog meer technische snufjes wil, zijn er geavanceerde tandenborstels als de Oral-B Genius 9000S (verkrijgbaar in zwart en wit). Deze tandenborstel heeft een drievoudige druksensor, zodat je zeker weet dat je je gebit niet beschadigt tijdens het poetsen. Daarnaast is er speciale positiedetectietechnologie, die je gebit in kaart brengt en je op die manier helpt om geen belangrijke delen ervan over te slaan. Met al die hulpmiddelen kan tandenpoetsen bijna niet meer misgaan.

Twee keer twee minuten tandenpoetsen? Elk gebit is anders!

Maar of je nou aan een geavanceerde elektrische tandenborstel begint of niet, twee keer per dag twee minuten poetsen is een verstandig idee. Daarom is het ook goed om het kinderen van jongs af aan zo te leren, wat nu gelukkig al veel gebeurt (als dat lastig is, kun je ze trouwens altijd motiveren met dit soort vrolijke opzetborstels). Twee keer per dag twee minuten poetsen maakt je gebit schoon, gezond en sterk. Toch staan de twee minuten in de praktijk niet helemaal zo vast als ze lijken, ondanks alle goede redenen ervoor. Mensen met scheve tanden, beugels of implantaten zullen bijvoorbeeld langer moeten poetsen. Waar iemand met een gemiddeld gebit namelijk aan twee minuten wel genoeg heeft om alle tanden rustig van alle kanten te reinigen, duurt het in dit soort situaties wat langer. Je ideale poetstijd kan dus ook best drie of vier minuten zijn. Wat dat betreft kun je het beste met je tandarts of mondhygiënist overleggen. Die kan je precies vertellen of die twee minuten ook echt twee minuten zijn.