Xylitol voor een gezond en schoon gebit

Veel tandproducten bevatten fluoride, omdat deze stof erom bekendstaat gaatjes te verminderen. Het is zelfs Europese wetgeving dat tandpasta’s voor mensen van onder de achttien deze stof verplicht op de ingrediëntenlijst moeten hebben staan. De positieve effecten ervan zijn al in vele studies aangetoond: fluoride versterkt je tanden en tandglazuur, remt bacteriën in je mond en verkleint de kans op gaatjes, tandvleesontsteking en andere aandoeningen. Het is verreweg de meest gebruikte stof als het om mondverzorging gaat. Toch is er ook een ander stofje dat de laatste jaren steeds vaker in tandproducten terug te zien is, namelijk xylitol. Sommige tandpasta’s bevatten deze stof zelfs als complete vervanging voor fluoride. Het werd in 1988 op de lijst van officieel aanbevolen stoffen gezet door de Finse Dental Association, toen uit de eerste onderzoeken duidelijk werd hoe goed het voor je tanden is. Hun Zweedse collega’s volgden een jaar later, hun Engelse nog een jaar later, en daarna ging het snel. Inmiddels wordt het door veel tandartsen en mondhygiënisten wereldwijd aanbevolen om tandproducten te gebruiken die xylitol bevatten. Maar wat is xylitol eigenlijk precies en welke effecten heeft het op je tanden? En als je het wilt gaan gebruiken, welke producten moet je dan hebben?

Suiker, maar toch net niet

Xylitol is niet kunstmatig of chemisch, maar een natuurlijke zoetstof die veel voorkomt in met name de vezels van planten, groenten en besachtige soorten fruit (als blauwe bessen, bosbessen en aardbeien). Het wordt ook in kleine hoeveelheden (ongeveer tien gram per dag) in het menselijk lichaam gemaakt. De chemische structuur van de stof lijkt sterk op die van suikers, maar toch is xyitol dit net niet. Daardoor heeft het veel van de positieve effecten van suikers (zoals de lekkere zoete smaak), en minder van de nadelen (bijvoorbeeld de kans op tandbederf). Dit is uit te leggen met een beetje scheikunde.

De reden dat suiker de kans op tandbederf zo sterk vergroot, is dat suiker voedsel is voor bepaalde bacteriën in je mond. Deze zetten de suikers om in zuren, waardoor je tandglazuur wordt aangetast. Dat maakt je gebit kwetsbaarder, waardoor je sneller gaatjes krijgt. Xylitol is geen voedsel voor bacteriën. Het zorgt er zelfs voor dat deze bacteriën niet meer aan suiker binden, maar vast komen te zitten aan andere stoffen. Daardoor kunnen ze niet meer zo makkelijk bij je tanden komen, en bovendien geen zuren meer maken. Het resultaat is dat er minder plakopbouw in je mond is en bovendien minder zuur.

Dat er minder plakopbouw is, betekent dat je minder kans loopt op tandverkalking, gaatjes en andere aandoeningen. Je tanden worden sterker en je tandglazuur minder kwetsbaar. Ook minder zuur heeft veel positieve effecten op je gebit. Veel zuur in je mond is namelijk niet zo goed voor je tanden, omdat het ervoor zorgt dat er minder voedingsstoffen bij hun tandvlees en tandglazuur kunnen komen. Onderzoek heeft uitgewezen dat vijf minuten blootstelling aan xylitol de zuurgraad in je mond bijna volledig neutraliseert. Dat betekent dat de stroom van voedingsstoffen weer wordt verbeterd, waardoor je tandglazuur en tandvlees een stuk gezonder en sterker worden. Bovendien zorgt een lagere zuurgraad in je mond ervoor dat fluoride beter kan werken. Xylitol versterkt dus ook alle positieve effecten van fluoride.

De effecten van xylitol

Bovenstaande legt uit hoe de basale werking van xylitol is, maar deze stof heeft nog veel meer eigenschappen, waarvan de meeste al door onderzoek zijn bevestigd. Samengevat heeft xylitol de volgende effecten op je gebit:

1. Het voorkomt plakopbouw, waardoor het de kans op tandbederf verkleint
2. Het blokkeert de zuren die je tandglazuur aantasten
3. Het remt de groei van zuurproducerende bacteriën
4. Het vermindert tandvleesontsteking
5. Het herstelt de zuurgraad in je mond, waarmee het de uitwisseling van voedingsstoffen verbetert en de effecten van fluoride versterkt
6. Het is veilig voor kinderen, zwangere of borstvoeding gevende vrouwen en diabetici
7. Het vormt bepaalde complexen van calcium en speekseleiwitten in je mond, waardoor je sterker tandglazuur krijgt. Ook helpt dit tegen een droge mond.

Een interessant feitje: voor bepaalde dieren is xylitol niet zo goed. Honden kunnen er bijvoorbeeld goed ziek van worden. Gelukkig is het voor mensen volkomen veilig. En alle positieve effecten die het op je gebit heeft verklaren waarom zoveel tandartsen en mondhygiënisten het aanbevelen. Het enige minpunt is dat niet duidelijk is of al deze effecten wel opgaan als je minder dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid binnenkrijgt. Voorstanders hebben het over “strive for five”: elke dag vijf keer iets doen waardoor je deze stof binnenkrijgt. Dat klinkt als veel, maar is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk. Er zijn namelijk aardig wat producten waar deze stof inzit.

Xylitol kauwgom

Eén van de makkelijkste manieren om aan de goede hoeveelheid xylitol te komen is via Xylitol Kauwgom. Tandartsen schatten dat je al met vijf tot zeven van deze kauwgompjes per dag (voor kinderen drie tot vier) aan de juiste hoeveelheid komt. Doordat deze kauwgom bovendien geen aspartaam of suiker bevat, heeft deze nauwelijks invloed op je bloedsuikerspiegel. Xylitol heeft een grappig, verkoelend effect op je tong, waardoor je van deze kauwgom een heerlijk frisse smaak in je mond krijgt. Zolang de kauwgom zoet smaakt, werkt de xylitol nog. Daarna is deze volledig opgenomen in je mond. De kauwgom zelf is er in vijf smaken: kaneel, mint, vruchten, cranberry en groene thee. Voor of na elke maaltijd even een kauwgompje nemen, helpt dus al flink mee om aan voldoende xylitol te komen.

Xylitol in tandpasta

Xylitol is ook een populair ingrediënt voor tandpasta, vaak in combinatie met fluoride. Een voorbeeldje: Miradent Mirasensitive HAP+ Tandpasta. Deze tandpasta zorgt ervoor dat de pijn bij gevoelige tanden binnen twee weken verdwenen is. Dat gebeurt dankzij een interessante combinatie van chemische stoffen: je tanden worden herstelt met calciumionen en hydroxyapatietnanodeeltjes, terwijl kalciumcitraat het tandvlees kalmeert. Miradent Mirasenstive HAP+ Tandpasta helpt ook om wittere en gladdere tanden te krijgen, en de kans op gevoeligheid tijdens of na het bleken te verminderen. Bovendien schuurt deze tandpasta nauwelijks, wat zorgt voor een veilige en grondige reiniging. De xylitol helpt samen met de fluoride om te beschermen tegen gaatjes. Met deze tandpasta krijg je dus niet alleen extra xylitol binnen, maar doe je ook nog eens iets extra’s voor gevoelige tanden.

Zoals gezegd zijn er ook tandpasta’s die xylitol zelfs als volledige vervanging voor fluoride gebruiken. Een voorbeeld daarvan is AloeDent Whitening Tandpasta. Deze whiteningtandpasta bestaat helemaal uit natuurlijke ingrediënten, en bevat daarom geen fluoride. De reinigende werking zit hem helemaal in de xylitol, samen met theeboomolie (dat sterk ontstekingsremmend werkt). Verder helpt deze tandpasta om de natuurlijke witheid van je tanden weer naar boven te halen dankzij silicadeeltjes, die donkere aanslag van je tanden verwijderen. Bovendien verzacht AloeDent Whitening Tandpasta je tandvlees dankzij de toegevoegde Aloe Vera. Doordat er ook menthol en pepermunt inzit, heeft deze tandpasta bovendien een heerlijk frisse smaak.

Andere xylitolproducten

Naast tandpasta en kauwgom zijn er ook andere producten die xylitol bevatten. Een voorbeeld is Fluor-Aid Mondspoelmiddel. Dit helpt dankzij de xylitol in combinatie met fluoride om je tandglazuur te versterken, gaatjes te voorkomen en de vorming van plak te remmen. Bovendien heeft het door de xylitol een relatief neutrale zuurgraad, wardoor het geen tanderosie veroorzaakt. Fluor-Aid Mondspoelmiddel helpt daarnaast om tandgevoeligheid te verminderen, en het is mild voor je mond omdat het geen alcohol en kleurstoffen bevat. Bovendien heeft het een heerlijk frisse mintsmaak.

Omdat xylitol ook helpt tegen een droge mond, is het daarnaast een belangrijk ingrediënt van Dentaid Xeros Spray. Deze mondspray is speciaal ontworpen om de klachten bij een droge mond te verminderen. Dat komt door de verzorgende en hydraterende werking van de spray. Dankzij de xylitol helpt deze bovendien ook om gaatjes te voorkomen. Verder helpt Dentaid Xeros spray tegen een slechte adem.

Xylitol voor een gezond en schoon gebit

Xylitol wordt in steeds meer mondverzorgingsproducten gebruikt, en als je naar de hele lijst met positieve effecten kijkt, is dat niet meer dan logisch. Xylitol voorkomt tandbederf, tandvleesontsteking en gaatjes, is voor iedereen geschikt en maakt je tanden sterker. Bovendien versterkt het de effecten van fluoride, helpt het tegen een droge mond en remt het bacteriën en zuren. Het enige probleem is om aan de juiste hoeveelheid te komen, omdat nog niet duidelijk is of xylitol anders wel effectief is. Maar gelukkig zijn er zat tandpasta’s, mondspoelmiddelen, mondsprays en kauwgompjes om je daarbij te helpen.